Akaidi Maturidij

Titull: Akaidi Maturidij
Titulli në origjinal: “Kitabu’l-bidajeti mine’l-kifajeti fi’l-hidajeti fi usulid-din”
Autor: Imam Nurud-din Es-Sabuni
Boton: Kryesia e Bashkësisë Islame të Republikës së Kosovės
Shtëpia botuese “Dituria Islame”
Biblioteka “Akaid”
Për botuesin: Mr. Naim Tërnava
Përktheu nga arabishtja: Orhan Bislimaj
Verifikimi shkencor dhe parathënia nga Dr. Fet’hullah Hulejf
Redaktor i përkthimit: Kasim Gërguri
Recensent: Sabri Bajgora
Lektor: Mr. Ferid Selimi
Korrektor: Skender Rashiti
Kopērtina: Bashkim Mehani
Redaktor teknik & Realizimi kompjuterik: Nuhi Simnica
Shtypi: “KOHA” – Prishtinë

Po kthehet periudha ime e viteve të gjashtëdhjeta të shekullit XX (1961), nëpërmjet librit “El-Bidajetu” të Imam Nurud-din Es-Sabuni, kur profesor Arthur John Arberry për temë të doktoratës në universite tin e Kembrixhit, ma zgjodhi temën: “Diskutimet e Fahrud-din Er Rraziut në vendet e Transoksanisë”.

Gjatë punimit të doktoratës, m’u bë e qartë se, shumica e diskutimeve ‘kelamiste’ të Imam Rraziut janë zhvilluar me Sabunin dhe se emri i Sabunit është emri i vetëm, i cili frekuenton në diskutimet e Rraziut me dijetarët e vendeve të Transoksanisë në çështjet e shkencës së ‘Kelamit’. Për këtë arsye, ishte e domosdoshme, që ta njoh nga afër ‘medhhebin’e Sabunit, në mënyrë që ta përcaktoj pozitën e Rraziut në zhvillimin e diskutimeve. Një mundësi e tillë m’u mundësua, falë një kopjeje të formësuar të librit “El-Bidajetu’, dorëshkrim në bibliotekën “El-Escorial” në Spanjë.

Sabuni, për nga përkatësia medhhebore, aderonte në ehlus-sunneti vel xhemaati, drejtimi El-Maturidij. Madje, maturidinjtë e konsideroj në atë prej dijetarëve më të mëdhenj të medhhebit. Sabuni, në mesin e tyre është i njohur me emrin Nurud-din El-Buharaja, sepse Buharaja ishte qyteti në të cilin u rrit dhe u përhap medh’hebi i tij. Në Buhara ishte takuar me Fahrud-din Er-Rraziun, njëri nga kelamistët e mëdhenj esh’ari, gjersa ndërmjet këtyre dy dijetarëve u zhvilluan diskutime (munadharat) të ndryshme në disa çështje të Kelamit, në të cilat kishin mospajtueshmëri (el-hilaf) dy shkollat e ehlus-sunnetit vel xhemaatit, ajo esh’arite dhe maturidite.

Ndërkaq, në vitet 1964-1967, pata rastin të punoj si edukator për arsimim në universitetin arab të Bejrutit, ku m’u dha mundësia që ta posedoj edhe një kopje tjetër të librit ‘El-Bidajetu”, dorëshkrim në bibliotekën ‘Tübingen’ në Gjermani, me ndihmën e doktorit Van Ess, orientalist gjerman, me të cilin u takova në Institutin Gjerman për studime ‘orientale’ në Bejrut. Menjëherë nisa verifikimin shkencor të ‘tekstit’ të veprës ‘El-Bidajetu’, duke u mbështetur në dy dorëshkrimet atë të El-Escorialit dhe të Tübingenit. Me këtë rast, nuk mund të mos e shkruaj një falënderim të sinqertë për doktor Van Ess dhe për të gji thë kolegët e tjerë, hulumtues në institutin gjerman për studime orientale në Bejrut.